W jaki sposób dbać o zegarek, by służył jak najdłużej?
Odpowiednio zadbany zegarek może cieszyć oko właściciela przez wiele lat, a nawet dekad. Wymaga to jednak uwagi, cierpliwości i przestrzegania kilku niezwykle istotnych zasad. O czym należy pamiętać przy codziennym użytkowaniu? Czego się wystrzegać?
Kilka tygodni, może miesięcy, po zakupie nowego zegarka, jest on traktowany z prawdziwym namaszczeniem. Właściciel odkłada go w bezpieczne miejsce o miękkim podłożu, chroni przed kurzem, a każde załamanie światła przypominające w pierwszej chwili rysę przyprawia o szybsze bicie serca. Jednak zwykle wraz z upływem czasu się to zmienia. Zegarek już nie tylko przestaje być oczkiem w głowie szczęśliwego posiadacza, ale jest także coraz częściej poddawany ekstremalnym próbom, które mogą skracać jego żywotność.
Tymczasem wystarczy poznać kilka – nomen omen - wskazówek, dzięki którym zegarek nie dokona przedwcześnie żywota, a właściciel zaoszczędzi sporo nerwów i pieniędzy.
Po pierwsze – z zegarkiem za pan brat
Jeżeli właścicielowi zegarka zależy na jak najwłaściwszym użytkowaniu, najpierw powinien poznać wszystkie jego sekrety. Najlepiej zapytać o nie już podczas zakupu. Nikt nie ma takiej wiedzy o zegarkach, co ekspert, który codziennie doradza swoim klientom w wyborze tego idealnego modelu. Dlatego tak ważne jest kupowanie ich wyłącznie w sprawdzonych, renomowanych sklepach, które cieszą się bardzo dobrymi opiniami. O co warto zapytać?
Wodoszczelność pod lupą
Między innymi o wodoszczelność zegarka. Nawet jeśli właściciel nie planuje w nim nurkować w głębinach, taka wiedza może się przydać przy każdym, standardowym użytkowaniu. W specyfikacji większości modeli można znaleźć tajemniczą, wyrażoną w metrach lub atmosferach wartość. Co jednak kryje się pod tymi oznaczeniami?
30 m lub 3 bar/atm oznacza ochronę podstawową przed przypadkowym zachlapaniem - choć dla bezpieczeństwa lepiej tego unikać. Najpopularniejsza klasa to zegarki z wodoszczelnością na poziomie 50 m lub 5 bar/atm, co oznacza nieco większą ochronę przed wodą, w niektórych przypadkach producenci dopuszczają nawet niezdejmowanie ich do kąpieli. Należy jednak pamiętać, że kąpiel wiąże się także z innymi czynnikami ryzyka – wysokimi temperaturami oraz chemicznymi środkami czystości, które mogą uszkodzić zegarek. Dlatego też przy codziennej toalecie lepiej jest zostawić go na “brzegu”. Kolejne klasy umożliwiają już nurkowanie: 100 m lub 10 bar/atm nurkowanie z rurką i sporty wodne, 200 m lub 20 bar/atm i więcej – nurkowanie na większych głębokościach. Tutaj jednak także należy pamiętać o szkodliwym, korozyjnym działaniu wody morskiej. Po tego typu aktywności, warto np. przepłukać zegarek wodą z kranu.
Wodoszczelność zegarka zmienia się niestety w wraz z jego wiekiem. Starszych modeli, ze względu na ryzyko zużycia się uszczelek, lepiej w ten sposób nie narażać, zwłaszcza jeśli ich ochrona od początku była jedynie podstawowa. Jeżeli właściciel nie ma pewności, czy zegarek nadal jest dobrze zabezpieczony, powinien przed kontaktem z wodą sprawdzić to w serwisie. Wilgoć może zaszkodzić także skórzanym paskom, dlatego lepiej unikać ich zamoczenia.
Wakacje największym wrogiem zegarków?
Woda nie jest jednak jedynym czynnikiem ryzyka przy użytkowaniu zegarków. Ich właściciele, chcąc zachować żywotność swoich modeli jak najdłużej, powinni podjąć środki ostrożności także w innych sytuacjach, np. na wakacjach.
Podczas urlopu zegarek często wystawiany jest na prawdziwą próbę. Silne promienie słoneczne, piasek, wilgoć czy wstrząsy – to wszystko w nadmiarze potrafi bardzo im zaszkodzić.
- Użycie pushera chronografu na piaszczystej plaży umożliwia brudowi przedostanie się do mechanizmu zegarka, a w konsekwencji jego uszkodzenie.
- Pozostawianie zegarka przez dłuższy czas w nasłonecznionym miejscu nie tylko może spowodować wyblaknięcie kolorów, m.in. paska czy tarczy. Wysokie temperatury wpływają negatywnie również na wewnętrzne smary, które zapewniają jego płynne działanie.
- Wysoka wilgoć, charakterystyczna dla nadmorskich kurortów, może natomiast zaszkodzić starszym modelom lub tym o niskiej wodoszczelności.
- Górskie przejażdżki rowerem czy modne w ostatnich latach samochodowe safari to z kolei ryzyko wstrząsów, które także negatywnie wpływają na działanie zegarków, zwłaszcza tych mechanicznych.
Jeżeli właściciel na dodatek będzie chciał przywieźć z podróży pamiątkowy magnes na lodówkę i spakuje go obok zegarka, to osiągnie niechlubny rekord w wystawianiu go na wszelkie możliwe niebezpieczeństwa. Magnesy mogą bowiem wpływać na sprężynę napędową w sercu zegarka mechanicznego, poważnie utrudniając jej działanie lub nawet całkowicie ją uszkadzając. Powinno się więc unikać kontaktu zegarka z magnesem, który występuje także m.in. w smartfonach, zatrzaskach w torbach, głośnikach. Po czym poznać, że dany model miał styczność z magnesem? Może zacząć gubić czas. W takim przypadku należy udać się do zegarmistrza, który naprawi to na miejscu.
Największe marki na świecie od lat pracują nad rozwiązaniami, mającymi na celu ochronę zegarków przed tego typu zagrożeniami. Nie jest więc powiedziane, że któryś z tych czynników na pewno przyczyni się do ich uszkodzenia. Jednak dla pewności podczas wakacji, zwłaszcza te drogocenne egzemplarze lepiej zostawić w hotelu, np. w sejfie i zakładać je jedynie na spokojne wieczorne wyjściai. Podczas aktywności w ciągu dnia, warto postawić na typowo sportowy zegarek, który jest bardziej odporny na wszelkie wyżej wspomniane ryzyka.
Jak czyścić zegarek?
Zegarki każdego dnia zbierają każdy możliwy brud ze skóry właściciela i otoczenia. To, co się w nich znajduje, prawdopodobnie mogłoby zagrać główną rolę w horrorze klasy B. Dlatego bardzo ważne jest, żeby odpowiednio o nie zadbać.
Na samą myśl o własnoręcznym czyszczeniu, wielu właścicieli drogich zegarków zapewne dostaje przyspieszonego tętna. Oczywiście można to pozostawić specjalistom, ale przy przestrzeganiu kilku zasad na co dzień, być może uda się uniknąć częstego serwisowania.
Co jest potrzebne do pozbycia się powierzchownego brudu z zegarka? Miękka ściereczka, najlepiej z mikrofibry. Może być wilgotna, ale należy pamiętać o wodoszczelności! Do usunięcia brudu z zakamarków metalowej bransolety warto użyć patyczków higienicznych, miękkiej szczoteczki do zębów lub zwilżonej wykałaczki. Taką operację warto powtarzać regularnie, by nie dopuścić do nagromadzenia nieczystości, które potem mogą dostawać się do wnętrza zegarka.
Należy wystrzegać się natomiast wszelkiej maści detergentów. Te z alkoholem mogą np. uszkodzić uszczelkę w zegarku. Jeżeli jest on na tyle zabrudzony, że samo przetarcie ścierką nie wystarczy, należy udać się do salonu, gdzie specjaliści użyją do czyszczenia skuteczniejszych i bezpieczniejszych ultradźwięków.
W jaki sposób czyścić paski?
Nie można zapominać też o materiałowych, gumowych oraz skórzanych paskach. Te pierwsze, jeżeli istnieje możliwość zdjęcia ich z zegarków, w większości przypadków można wyczyścić w standardowych detergentach do prania odzieży. Gumowe wystarczy przetrzeć mokrą ścierką. Nieco trudniej sprawa wygląda przy paskach skórzanych. Zamoczenie skóry grozi jej przedwczesnym pękaniem, dlatego należy unikać wody. Warto więc zainwestować w specjalistyczne środki do czyszczenia skór lub pozostawić tę kwestię profesjonalistom.
Zegarki mechaniczne wymagają specjalnego traktowania
Zegarki mechaniczne wciąż mają wielu wielbicieli, zwłaszcza wśród miłośników klasyki i stylu vintage. Czym się charakteryzują? Przede wszystkim do działania nie wykorzystują baterii ani kryształu kwarcu. Zwykle wyposażone są natomiast w specjalną sprężynę, która po nakręceniu wprawia w ruch pozostałe elementy. Takie modele wymagają cyklicznego nakręcania codziennie lub co kilka dni. Wszystkie zegarki mechaniczne są z natury skomplikowanymi mechanizmami, posiadającymi kilkaset niewielkich rozmiarów części. Każda z nich stanowi ważne ogniwo, dlatego niezwykle istotna jest odpowiednia o nie dbałość.
Należy pamiętać, że zegarek działa podobnie jak silnik samochodu. Gdy smary nie są dobrze rozprowadzone, mechanizm może się zatrzeć. Dlatego konsekwentne nakręcanie służy zegarkowi. Dzięki temu jest on odpowiednio nasmarowany, co w konsekwencji przekłada się na jego lepsze i dłuższe działanie. Dobrze jest wyznaczyć na tę czynność stałą godzinę każdego dnia czy tygodnia, a jeśli właściciel posiada kilka modeli, może nakręcać je np. danego dnia miesiąca.
Nakręcanie zegarka lub jakakolwiek jego regulacja powinna odbywać się w spokojnym, bezpiecznym miejscu, gdzie ryzyko jego upuszczenia, np. na chodnik czy płytki jest minimalne. Warto do tych czynności zdjąć go z nadgarstka, tak aby mieć kontrolę nad siłą, z jaką obsługiwana jest koronka. Zbyt mocne jej pociągnięcie grozi uszkodzeniem mechanizmu.
Tradycją jest, że przy przekazywaniu zegarka mechanicznego z pokolenia na pokolenie, jego poprzedni właściciel zwraca nowemu uwagę, by nie ustawiać datownika, gdy wskazówki znajdują się pomiędzy godziną 21:00 a 3:00. Brzmi, jak zabobon, ale jest na to logiczne wytłumaczenie. W tym układzie może dojść do uszkodzenia skomplikowanego układu przerzutni i kół zębatych, które samoczynnie dokonują zmiany daty w momencie, gdy wskazówka godzinowa obraca się dwukrotnie i przekracza godzinę 24:00. Bezpieczne ustawienie to takie gdzie wskazówka godzinowa wskazuje 6:00. W nowszych modelach zastosowane są już odpowiednie zabezpieczenia, które niwelują to niebezpieczeństwo, ale dla pewności warto unikać takiego układu wskazówek przy ustawianiu daty.
W razie wątpliwości, najlepiej skorzystać z usług serwisu
W sieci nie brakuje filmów pokazujących, w jaki sposób można samodzielnie naprawić usterkę w zegarku. Jeżeli jednak właściciel nie ma żadnego pojęcia o pracy zegarmistrzowskiej, lepiej pozostawić to specjalistom. Należy więc obserwować zegarek, a w razie wystąpienia anomalii, zgłosić się do serwisu na przegląd. Jest on zalecany, nawet bez wyraźnych oznak usterki, w pięcioletnich interwałach. Warto pamiętać, że jego smary z czasem wysychają, dlatego w trakcie przeglądu, warto zdecydować się na ponowne nasmarowanie mechanizmu.
Na koniec należy pamiętać, że zegarek ma przede wszystkim cieszyć. Nie warto więc trzymać go w szufladzie w obawie, że coś może mu się przytrafić. Wypadki oczywiście się zdarzają, ale przy zachowaniu tych podstawowych zasad, ryzyko usterki jest znacznie mniejsze.